Od zobowiązanego do alimentacji rodzica, który wyjechał za granicę, można wyegzekwować alimenty na dwa sposoby. Pierwszy sposób odbywa się trybie zawartym w Konwencji Nowojorskiej, a drugi natomiast – na podstawie rozporządzenia Rady i Parlamentu Europejskiego nr 4/2009 z 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych
Pierwszym sposobem na egzekucję alimentów jest skorzystanie z Konwencji Nowojorskiej. W tej procedurze osoba uprawniona do alimentów lub jej przedstawiciel ustawowy powinien zwrócić się do sądu okręgowego właściwego ze względu na swoje miejsce zamieszkania z prośbą przesłanie do sądu w kraju pobytu dłużnika alimentacyjnego dokumentów upoważniających do przeprowadzenia egzekucji w celu uzyskania alimentów.
Dokumenty potrzebne do złożenia wniosku w celu uzyskania alimentów w trybie w/w Konwencji to:
- wniosek w sprawie uzyskania świadczeń alimentacyjnych
- pełnomocnictwo upoważniające organ zagraniczny do prowadzenia egzekucji świadczeń alimentacyjnych - podpisane przez wierzyciela w obecności notariusza
- oryginał zupełnego odpisu aktu urodzenia dziecka
- oryginał skróconego aktu małżeństwa
- kserokopię wyroku zasądzającego alimenty
- zaświadczenie o kontynuowaniu nauki
- szczegółowy wykaz zaległości alimentacyjnych (sporządzony własnoręcznie przez wierzyciela)
- informacja dotycząca konta bankowego (nazwę, adres banku, numer konta, numery SWIFT - BIC i IBAN)
- podpisane fotografie: dłużnika, wierzyciela i dziecka
- podanie wierzyciela o przyjęcie wniosku
Wymagane dokumenty dostępne są pod adresem: http://www.gdansk.so.gov.pl/konwencja-nowojorska-wymagane-dokumenty-i-formularze
Druga możliwość dochodzenia alimentów z zagranicy wynika z rozporządzenia Rady i Parlamentu Europejskiego nr 4/2009 z 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych, które weszło w życie z dniem 18 czerwca 2011 r. Zgodnie z nim osoba nieotrzymująca alimentów może wystąpić za pośrednictwem sądu okręgowego właściwego dla swojego miejsca zamieszkania do specjalnego urzędu centralnego w kraju UE, w którym mają być dochodzone alimenty. Rozporządzenie można stosować tylko na terenie krajów członkowskich UE, oprócz Danii. Ponadto stosowana na jego podstawie procedura ma zastosowanie tylko do wyroków zasądzających alimenty orzeczonych po 1 marca 2002 r. Dzięki w/w rozporządzeniu zasądzane w krajach Unii alimenty będą szybciej egzekwowane w Polsce bez konieczności potwierdzania wykonalności zagranicznych orzeczeń.
Dokumenty potrzebne do złożenia wniosku w celu uzyskania alimentów w trybie w/w Rozporządzenia to:
- podanie wierzyciela do Prezesa Sądu Okręgowego
- wniosek wierzyciela (formularz załącznik VI do rozporządzenia)
- wyciąg z orzeczenia (formularz załącznik l lub II do rozporządzeni) - wypełnia sąd, który wydał orzeczenie na pisemny wniosek wierzyciela
- odpis wyroku/postanowienia zasądzający alimenty z klauzulą prawomocności przygotowany do obrotu zagranicznego
- zestawienie zaległości alimentacyjnych
Dokumenty potrzebne do złożenia wniosku o poszukiwanie dłużnika w celu uzyskania alimentów w trybie w/w Rozporządzenia to:
- podanie wierzyciela do Prezesa Sądu Okręgowego
- wniosek o poszukiwanie dłużnika ( formularz nr. V do rozporządzenia)
- kopia wyroku/postanowienia/ugody zasądzającego/j alimenty z klauzulą prawomocności oraz przygotowany do obrotu zagranicznego
- zestawienie zaległości
- wyciąg z orzeczenia (formularz załącznik l lub II do rozporzadzenia) - wypełnia sąd, który wydał orzeczenie na pisemny wniosek wierzyciela
Wymagane dokumenty dostępne są pod adresem: http://bip.ms.gov.pl/pl/ministerstwo/wspolpraca-miedzynarodowa/alimenty/
Ważne ułatwienia dla osób, które mają problemy z otrzymywaniem zasądzonych alimentów z powodu przebywania niesolidnego rodzica za granicą wprowadził obowiązujący od 1 października 2008 r. Fundusz Alimentacyjny. Wynika to z przyjętej w ustawie definicji bezskutecznej egzekucji, która występuje również w sytuacji, jeśli nie można wszcząć lub prowadzić egzekucji przeciwko dłużnikowi alimentacyjnemu przebywającemu poza granicami Polski, w szczególności gdy:
- brak jest podstawy prawnej do podjęcia czynności zmierzających do wykonania tytułu wykonawczego w miejscu zamieszkania dłużnika,
- nie ma możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą.
W takiej sytuacji osoba, która nie otrzymuje alimentów, powinna złożyć w swojej gminie zamieszkania wniosek o przyznanie jej świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego wykazując przy tym jednocześnie bezskuteczność wcześniej podjętych działań egzekucyjnych.
Opracowano według stanu prawnego - wrzesień 2012 r.